ŚWIĘTA BOŻEGO NARODZENIA – ANGIELSKIE ZWROTY

Dziś 6 grudnia obchodzimy mikołajki! Jest to dobry czas, żeby zacząć powoli myśleć o świętach i świątecznym słownictwie po angielsku.

JAKIE ANGIELSKIE SŁOWA KOJARZĄ SIĘ Z MIKOŁAJEM?

Skoro dziś mikołajki, to zacznijmy od tego, jak można po angielsku nazwać świętego mikołaja.

W Stanach na mikołaja mówi się Santa Claus, lub po prostu Santa, ale już w Anglii używa się Father Christmas.

Wiadomo, że Mikołaj podróżuje saniami ciągniętymi przez renifery – he travels by sleigh pulled by flying reindeer (co ważne, nie dodajemy –s do liczby mnogiej, reindeer!).

Przynosi prezenty w wielkim worku – he brings Christmas presents in a huge sack.

No i oczywiście wchodzi do naszych domów przez komin – he comes down the chimney.

Zostawia prezenty pod choinką, he leaves the presents under the Christmas tree oraz, w tradycji anglosaskiej, w skarpetach, które wiszą na kominku, czyli in the Christmas stockings hanging by the fireplace.

Przyznajcie się – czy otwieracie świąteczne prezenty dopiero po kolacji wigilijnej, czy jeszcze przed? Do you open presents after Christmas Eve supper or before?

Jak wygląda święty mikołaj? What does Santa look like?

Mikołaj ma długą, białą brodę – he has a long white beard (zwróćcie uwagę na wymowę, /bɪrd/)   i czerwony płaszcz – a red coat. Najczęściej ma też duży brzuch – he has a big belly.  🙂 Mikołaj jest jolly, czyli wesoły oraz mieszka na biegunie północnym –  he lives at the North Pole.

Co jeszcze kojarzy się z mikołajem? Na pewno Coca cola i reklama, którą chyba zna każdy!

ON CHRISTMAS CZY AT CHRISTMAS?

Zerknijcie na to, jak mówić o kolejnych dniach świąt.

• 24 December – Christmas Eve – wigilia (samo eve oznacza dzień przed, a więc w tym przypadku dzień przed Bożym Narodzeniem). Co ciekawe, ten dzień obchodzony jest bardzo mocno w Polsce, ale w krajach anglosaskich już nie. W Wielkiej Brytanii i USA ważny jest tylko 25 grudnia, czyli Dzień Bożego Narodzenia.
• 25 December – Christmas Day – Boże Narodzenie, pierwszy dzień świąt
• 26 December – Boxing Day – drugi dzień świąt (też mówi się: the second day of Christmas). Skąd nazwa Boxing Day? Boxing nie pochodzi tu od nazwy sportu, boksu, a raczej od angielskiego słowa pudełko – box. W dawnych czasach w Anglii był zwyczaj, że z okazji świąt służba oraz ludzie biedni otrzymywali prezenty opakowane właśnie w pudełka. Stąd dzień pudełek, czyli Boxing Day.

A jak poprawnie używać przyimków on i at w odniesieniu do świąt?

Jeśli chcecie powiedzieć, że spotykacie się z całą rodziną w wigilię, czyli konkretny dzień, to należy powiedzieć We’re getting together on Christmas Eve. Tak samo, w pierwszy dzień świąt, on Christmas Day oraz w drugi dzień świąt, on Boxing Day oraz gdy mówicie o każdym innym dniu w roku, a więc on Monday, on Friday, on 28th December.

Natomiast, gdy macie na myśli święta całościowo, nie każdy z tych dni osobno, to mówi się at Christmas.

Podobnie jak at Easter, czyli w Wielkanoc.

CHRISTMAS OR XMAS?

Może zacznijmy od tego, skąd wzięło się słowo Christmas.

Christmas to połączenie dwóch słów: Christ (Chrystus) i mass (msza).

Czy zwróciliście uwagę na to, że często Christmas zapisuje się w skróconej formie Xmas? Jest to bardzo nieformalny, potoczny zapis, często stosowany na kartkach świątecznych, który możemy przeczytać tak samo, jak pełne słowo, czyli /’krɪsməs/ lub jak /’eksməs/, choć ta druga wymowa nie jest zbyt popularna.

X w słowie Xmas pochodzi od greckiej litery chi, która jest pierwszą literą słowa Chrystus. Dodatkowo litera X symbolizuje krzyż, na którym umarł Jezus.

Warto zwrócić uwagę na prawidłową wymowę słowa Christmas, bo ona wcale nie jest taka oczywista. Koniecznie przez /k/, a nie /ch/, i bez /t/!  A więc poprawna wymowa to: /ˈkrɪsməs/.

A jeśli macie ochotę na potoczne, brytyjskie określenie na Święta Bożego Narodzenia, to możecie posłużyć się słowem crimbo!

CHRISTMAS TREE

Czym dekorujecie swoją choinkę – Christmas tree?

U mnie jest dużo czerwonych i złotych bombek – Christmas balls (lub baubles). Są też złote łańcuchy (tinsels) i kolorowe lampki (multi-coloured lights). No i jeszcze czy Wasza choinka jest sztuczna (artificial) czy żywa (real)? U mnie zawsze żywa!

Jakich innych dekoracji używacie? Which Christmas tree ornaments do you use?

CHRISTMAS DECORATIONS

Na święta zawsze dekoruję swój dom pięknym, czerwonym kwiatem, zwanym gwiazdą betlejemską, po ang. poinsettia. Występuje jeszcze w żółtym kolorze, ale dla mnie jest on znacznie mniej „świąteczny”. U mnie na święta rządzą zdecydowanie dwa kolory: czerwień i złoto. Tak więc poinsettia, ale czerwona!

W dodatku, nie wyobrażam sobie świąt bez pięknego stroika świątecznego, najlepiej własnoręcznie zrobionego, czyli a handmade wreath (wymowa: /riːθ/), koniecznie ze świeczką, candle, szyszkami, cones, i bombkami, balls.

W Wielkiej Brytanii popularnym zwyczajem jest również dekorowanie domu jemiołą, mistletoe (wymowa przez /s/ lub /z/: /ˈmɪsltoʊ/ lub  /ˈmɪzltoʊ/), a konkretnie wieszanie jej gdzieś wysoko, na suficie, na żyrandolu. Jak głosi tradycja dwie osoby, które staną pod jemiołą powinny się pocałować, they should kiss! 

PYSZNOŚCI NA ŚWIĄTECZNYM STOLE

W Polsce uwielbiamy pierogi z kapustą i grzybami, czyli dumplings with sauerkraut and forest mushrooms, barszczyk, beetroot soup oraz sernik, cheesecake i makowiec, poppyseed cake.

Palce lizać – finger licking!

A czy wiecie, co jedzą Brytyjczycy i Amerykanie na święta?

• W Wielkiej Brytanii bardzo popularny jest Christmas pudding, czyli słodki deser, który zawiera dużo suszonych owoców, orzechów oraz brandy. Tradycyjnie przyozdobiony gałązką ostrokrzewu (holly). Na osiągnięcie dojrzałości potrzebuje około 5 tygodni! Trochę jak nasz polski piernik staropolski, gingerbread cake. Mieliście kiedyś okazję spróbować tego brytyjskiego przysmaku?
• Brytyjczycy, tak jak Amerykanie jedzą na święta pieczonego indyka, roast turkey, podobnie jak na Święto Dziękczynienia, Thanksgiving Day. Trochę ciekawsza propozycja niż nasz rodzimy karp pełen ości, prawda?
• Tradycyjnym amerykańskim napojem alkoholowym na święta jest eggnog, czyli ajerkoniak – słodki napój z surowych jajek, mleka i rumu lub brandy. Ale w święta pije się również grzane wino, czyli mulled wine.

• Candy cane, czyli laska cukrowa w biało-czerwone paski, to tradycyjne amerykańskie słodkości, którymi dekoruje się choinkę.
• Yule log, to czekoladowe ciasto jedzone w Wielkiej Brytanii, w kształcie kłody (yule = kłoda drewna). Yule to również starodawna nazwa na Święta Bożego Narodzenia.
• Christmas cake to ciasto owocowe, jedzone tradycyjne a Wielkiej Brytanii. Ponoć niezbyt lubiane przez młodych. Polane marcepanem – covered with marzipan. Ponoć to ciasto przygotowuje się już nawet 2 miesiące przez Bożym Narodzeniem!
• Mince pies to tradycyjne brytyjskie babeczki z bakaliowym nadzieniem, jedzone właśnie na święta.

CHRISTMAS TRADITIONS – SPEAKING

Chciałabym Was też zachęcić do rozmowy na temat Waszych świątecznych zwyczajów i tradycji. Oczywiście po angielsku! Dlatego poniżej kilka pytań, które mogą rozkręcić taką rozmowę.

• Do you go to the church to see the nativity play? – Czy chodzisz do kościoła obejrzeć jasełka?
• Are you going for a midnight mass on Christmas Eve? – Czy wybierasz się na pasterkę w Wigilię?
• Do you sing Christmas carols? – Czy śpiewacie kolędy?
• Which Christmas tradition do you like most? – Którą świąteczną tradycję lubisz najbardziej?
• Are there twelve dishes on your Christmas Eve table? – Czy na Waszym wigilijnym stole jest 12 potraw?
• Do you like sharing the wafer with your family? – Czy lubisz dzielić się opłatkiem z rodziną?

Przy okazji zerknijcie na świetny filmik Anglophenii o typowych brytyjskich tradycjach.

Jakie są Wasze ulubione tradycje świąteczne?

Czym dekorujecie Wasze domy na święta?

Dajcie znać, najlepiej po angielsku!